Download
หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 ดิน
ดิน หมายถึง วัตถุที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ จากหิน หรือแร่ธาตุต่าง ๆ ที่ผุกร่อน สลายตัวรวมกับการเน่าเปื่อยของซากสิ่งมีชีวิตที่ผ่านการสลายตัวทางธรณีวิทยา
องค์ประกอบของดิน
ดินประกอบด้วย แร่ธาตุ และอินทรียวัตถุต่าง ๆ และมีลักษณะชั้นของดินแตกต่างกัน แต่ละชั้นที่อยู่ต่อเนื่องกัน จะมีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกันตามกระบวนการกำเนิดดิน
องค์ประกอบของดินมีทั้งของแข็ง ของเหลว และแก๊ส ส่วนที่เป็นองค์ประกอบสำคัญของดิน มี 4 อย่าง ดังนี้ สารอินทรีย์ สารอนินทรีย์ น้ำ และอากาศ
สารอินทรีย์
สารอินทรีย์ ได้แก่ สิ่งมีชีวิตที่เน่าเปื่อย ผุพังจมอยู่ในดิน เช่น ซากพืช วากสัตว์ เศษกิ่งไม้ ใบไม้ รวมทั้งสิ่งมีชีวิตในดินที่มีขนาดเล็ก เช่น ไส้เดือนดิน แมลง กิ้งกือ ตะขาบ จุลินทรีย์ ทั้งแบคทีเรีย รา สาหร่าย สิ่งมีชีวิตเหล่านี้ ช่วยให้ดินมีลักษณะร่วนซุย และเพิ่มสารอินทรีย์ให้แก่ดิน
สารอนินทรีย์
สารอนินทรีย์ ได้แก่ แร่ธาตุที่เกิดจาการสลายของหินและแร่ เช่น คาร์บอน ไฮโดรเจน ออกซิเจน ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม กำมะถัน เหล็ก แมงกานีส โบรอน ทองแดง สังกะสี เป็นต้น แร่ธาตุเหล่านี้ เป็นสิ่งจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช และมีปริมาณในดินที่แตกต่างกันไป
น้ำ
น้ำในดินทำให้ดินชุ่มชื้น โดยแทรกอยู่ตามช่องว่างระหว่างเม็ดดิน น้ำในดินได้จากน้ำฝน น้ำที่รดต้นไม้ และน้ำใต้ดินที่ซึมขึ้นมา
อากาศ
อากาศในดินเป็นแก๊ส แทรกอยู่ตามช่องว่างระหว่างเม็ดดิน ทำให้ดินโปรงและมีรูพรุนมาก ซึ่งมีความสำคัญต่อการหายใจของสิ่งมีชีวิตในดิน และช่วยในการงอกของเมล็ดพืช
ลักษณะของดิน
ถ้านักเรียนสังเกตดินตามที่ต่าง ๆ จะพบว่า สีของดินเปลี่ยนแปลงไปตามชั้นของดิน ของดินนั้นเกิดจากส่วนประกอบของดินที่แตกต่างกันไป ซึ่งทำให้ดินมีคุณสมบัติแตกต่างกัน ดังนี้
ประเภทของดิน
ดินในแต่ละแห่งมีความแตกต่างกัน บางแห่งเหนียว บางแห่งร่วน บางแห่งมีทรายปน เมื่อจำแนกดินตามลักษณะของเนื้อดิน แยกได้ 3 ชนิด ดังนี้
1) ดินเหนียว
ดินเหนียว เป็นดินที่มีเนื้อละเอียด แน่น มีความเหนียว อุ้มน้ำได้ดี น้ำซึมผ่านได้ยาก เหมาะแก่การปลูกข้าว ไม่เหมาะแก่การปลูกพืชทั่วไป ถ้านำมาปั้นแล้วบี้ จะได้เป็นแผ่นบางมากกว่าดินชนิดอื่น ๆ จึงนำไปใช้ในการปั้นถ้วยชามหรือของใช้อื่น ๆ เช่น โอ่ง ไห หม้อ หรือนำไปปั้นเป็นของเล่น ปั้นอิฐ ก่อสร้างบ้าน เป็นต้น
2) ดินร่วน
ดินร่วน เป็นดินที่มีเนื้อค่อนข้างละเอียด มีส่วนผสมระหว่างดินเหนียวกับดินทราย เนื้อดินโปร่ง เม็ดดินใหญ่กว่าดินเหนียว อุ้มน้ำได้พอควร มีซากพืชซากสัตว์ปนอยู่มาก มีอาหารสำหรับพืชมากมาย พืชจึงเจริญเติบโตได้ดีในดินร่วน เหมาะสำหรับการเพาะปลูกพืช
3) ดินทราย
ดินทราย เป็นดินที่มีเนื้อหยาบ ไม่เกาะกัน เพราะมีทรายปนอยู่มาก ระบายน้ำและอากาศได้ดีมาก ไม่อุ้มน้ำ ดินทรายมีอาหารพืชน้อย จึงไม่เหมาะแก่การปลูกพืชทั่วไป แต่มีพืชบางชนิดที่เจริญเติบโตได้ดีในดินทราย เช่น กระบองเพชร ดินทรายมักนำมาใช้เป็นส่วนผสมในการก่อสร้างบ้าน ทำถนน
ประโยชน์ของดิน
การดำรงชีวิตของมนุษย์ สัตว์ และพืช ต้องอาศัยดินมาก นับได้ว่า ดินมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตอย่างมาก สิ่งมีชีวิตใช้ประโยชน์จากดิน ดังนี้
1) ใช้ในการเพาะปลูก เพราะดินมีธาตุอาหารหลายชนิดสำหรับการเจริญเติบโตของพืช นอกจากนั้น ดินยังช่วยยึดลำต้นและรากของพืชด้วย
2) เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ สัตว์ส่วนใหญ่อาศัยอยู่บนพื้นดิน นอกจากนั้น สัตว์บางชนิดขุดรูอยู่ใต้ดิน เช่น ปลวก มด หนู ไส้เดือน เป็นต้น
3) ใช้สร้างที่อยู่อาศัย และเป็นส่วนประกอบในการก่อสร้าง เช่น อิฐ ทำมาจากดินเหนียว ผสมกับทราย และแกลบ หรือขี้เลื่อยผสมกัน
4) ใช้ทำเครื่องปั้นดินเผาชนิดต่าง ๆ เช่น ภาชนะ ถ้วย ชาม แจกัน กระถางต้นไม้ เป็นต้น
** สรุปสาระสำคัญ
1) ดินเป็นวัตถุธรรมชาติ เกิดขึ้นจากการผุกร่อนของหินและซากพืชซากสัตว์ มีลักษณะแตกต่างกัน ดินแบ่งออกเป็นดินเหนียว ดินร่วน และดินทราย
2) องค์ประกอบสำคัญของดินมี 4 อย่าง ดังนี้ สารอินทรีย์ สารอนินทรีย์ น้ำ และอากาศ
3) สีของดินเปลี่ยนแปลงไปตามชั้นของดิน เกิดจากส่วนประกอบของดินที่แตกต่างกันไป จึงทำให้ดินมีคุณสมบัติแตกต่างกัน
4) ประโยชน์ของดิน ใช้ในการเพาะปลูก เป็นที่อยู่อาศัย สร้างที่อยู่อาศัย และใช้ทำภาชนะต่าง ๆ
Download
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น